Rok 2009 przyniósł kilka filmów, które opowiadały historie polskich bohaterów dziejowych, m.in. recenzowanego przeze mnie w październiku Generała Nila oraz Generała. Zamach na Gibraltarze. Żaden nie spełnił oczekiwań krytyków, ale film Ryszarda Bugajskiego przy historii zamachu na generała Sikorskiego jest dziełem wybitnym.
Film Anny Jadowskiej jest płaski jak kartka papieru. Zdobywczyni nagrody w Gdyni za najlepszy debiut 2005 stworzyła film, do którego zapomniała włożyć głównego bohatera – gen. Sikorskiego właśnie. Krzysztof Pieczyński dwoił się i troił, ale nic z tej roli nie wycisnął. Nie rozumiem też zachwytów nad kreacją Kamilli Baar, która jest równie pretensjonalna, jak jej imię. A jeśli dwie główne postacie filmu położyły swoje role, to nie należy spodziewać się cudów.
Zaraz, zaraz – powie jednak rozsądny widz – przecież jest jeszcze kontekst historyczny, wątek spisku, stopniowe budowanie napięcia. Wszystko się zgadza – takie powinny być składowe filmu, opowiadającego o misternym planie zamachu na życie Naczelnego Wodza Wojsk Rzeczpospolitej Polskiej. Powinny, ale nie są. Nie ma napięcia, kontekst historyczny Jadowska chciała zastąpić kilkoma fleszami dokumentów z Katynia i kronikami z czasów wojny. To za mało, by widz poczuł się jak uczestnik tamtych wydarzeń. Nie dość, że nie możemy identyfikować się z Sikorskim i jego kruchą córką, to jeszcze mamy wrażenie, że konkretniejsi są „ci źli”: Jerzy Grałek w roli gubernatora Gibraltaru, Masona-Macfarlane’a, Łukasz Simlat jako Zbigniew Biały oraz Tomasz Borkowski w roli porucznika Ludwika Łubieńskiego. Owi zdrajcy legitymują się wyrazem twarzy, determinacją i charakterem – czyli tym, czego zabrakło generałowi i jego latorośli. A i tak wszystkich zmiata Marieta Żukowska – aktorka, która pokazuje pannie Baar, jak być zjawiskową i zapamiętaną.
Generał. Zamach na Gibraltarze to dla mnie jak na razie kandydat nr 1 do miana polskiego rozczarowania roku 2009 w kinie.
Generał. Zamach na Gibraltarze; premiera: 03.04.09; reżyseria: Anna Jadowska; scenariusz: Anna Jadowska (na podstawie badań historycznych Dariusza Baliszewskiego); obsada: Krzysztof Pieczyński, Kamilla Baar, Jerzy Grałek, Łukasz Simlat, Tomasz Borkowski, Tomasz Sobczak, Marieta Żukowska